Kendilik (Kişilik) Algısı ve Davranış Kalıpları

Uzm. Klinik Psikolog Demet Erdemir Yeşiltaş
Uzm. Klinik Psikolog Demet Erdemir Yeşiltaş

1977 yılında İstanbul’da doğdum. Evli ve iki çocuk annesiyim. Lisansımı İstinye üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümünde, yüksek lisansımı İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Psikoloji Bölümünde ve Esenyurt Üniversitesi Klinik Psikoloji Bilim dalında tamamlayarak uzmanlık derecemi aldım.

Kendilik (kişilik) algısı, bireyin düşünce tarzı, hissetme biçimi, ilişki kurma şekli ve davranışlarında süreklilik gösteren özelliklerdir. Ancak bazı kişilerde bu alanlarda esneklik sınırlı olabilir ve bu durum sosyal, mesleki veya kişisel yaşamda zorluklara yol açabilir.

Kendilik Algısında Zorluklar

Bireyler, zaman zaman kendilerini tanımakta, duygularını düzenlemekte veya ilişkilerinde denge kurmakta güçlük yaşayabilirler. Bu durum, özellikle ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde daha belirgin hale gelebilir.

Kişilik, her bireyin kendine özgü düşünme, hissetme ve davranma biçimini içerir. Bazı kişilerde bu özellikler daha katı, esnekliği sınırlı ya da ilişkilerde zorlanmaya yol açacak şekilde ortaya çıkabilir. Bu farklılıklar, hem bireyin kendisiyle hem de çevresiyle olan etkileşimlerini etkileyebilir.

Sık Görülen Davranış Kalıpları

  • Yoğun şüphe ve güvensizlik hissi
  • Kuralları veya başkalarının sınırlarını önemsememe eğilimi
  • Duygusal dalgalanmalar ve istikrarsız ilişkiler
  • Aşırı kontrol ve mükemmeliyet arayışı
  • Empati kurmakta güçlük çekme

İlişkiler ve Günlük Yaşam

Kendilik algısındaki zorluklar, düşük özsaygı, olumsuz düşünceler, iletişim güçlükleri ve stresli durumlarla başa çıkmada zorlanma gibi sonuçlar doğurabilir. Bu deneyimler kişiden kişiye farklılık gösterir; bazı kişiler daha çok ilişkilerde, bazıları ise iş veya sosyal yaşamda bu zorlukları hissedebilir.

Kendilik Algısı ve Davranış Kalıplarındaki Farklılıklar

Kişilik, bireyin duygu, düşünce ve davranışlarını şekillendiren temel özelliklerdir. Bazı durumlarda bu özellikler esnekliğini yitirerek ilişkilerde, iş hayatında veya bireysel süreçlerde zorluklara yol açabilir. Bu farklılıklar, genellikle erken dönemlerden itibaren gözlemlenebilir ve yaşamın ilerleyen yıllarında da devam edebilir.

Sık Karşılaşılan Davranış Kalıpları

  • Duygusal dalgalanmalar: Ani öfke, ilişkilerde iniş çıkışlar, kimlik algısında belirsizlik.
  • Yoğun özmerkezcilik: Sürekli onay ve hayranlık beklentisi, empati kurmada güçlük.
  • Aşırı kontrol eğilimi: Düzenlilik ve mükemmeliyet arayışı, yeniliklere direnç.

Kendilik Algısı ile İlgili Güçlükler

Bu tür davranış kalıpları, zaman zaman kişinin çevresiyle olan ilişkilerinde sorunlara neden olabilir. Düşük özsaygı, olumsuz düşünce döngüleri veya stresle başa çıkmada zorlanma, bu süreçte sıkça karşılaşılan durumlardandır.

Kendilik (Kişilik) Algısı ile İlgili Belirtiler

Bireyin düşünce tarzı, duygu düzeni ve davranış kalıpları kişilik yapısının temelini oluşturur. Ancak bazı durumlarda bu alanlarda esneklik sınırlı olabilir. Bu durum, kişinin sosyal yaşamında, ilişkilerinde ve özsaygısında zorluklara yol açabilir.

Belirtiler ve Yansımalar

Kendilik algısı ile ilgili zorluklar yaşayan kişilerde:

  • Yoğun duygusal dalgalanmalar
  • İlişkilerde hassasiyet ve çatışma eğilimi
  • Özsaygı dalgalanmaları
  • Davranışlarda kontrol güçlüğü
  • Güven sorunları görülebilir.

Bu durumlar kişiden kişiye farklılık gösterir ve günlük hayata etkileri değişebilir.

Kendilik (Kişilik) Algısı ve İlişkiler

Kendilik algısında zorlanma, kişinin kendini tanımlama biçimini, duygularını düzenleme şeklini ve ilişkilerini doğrudan etkileyebilir. Bu durum, özellikle yakın ilişkilerde yoğun dalgalanmalara, hassasiyetlere ve anlaşmazlıklara yol açabilir.

Yoğun duygusal iniş çıkışlar, aşırı hassasiyet ve ilişkilerde uyum sağlamakta zorluk sık görülen özellikler arasındadır. Böyle durumlarda empati, açık iletişim ve sağlıklı sınırlar koymak, ilişkilerin daha dengeli ilerlemesine yardımcı olabilir.

Kendilik Algısı ve Özsaygı

Özsaygı kişinin kendine verdiği değerle ilgilidir. Kendilik algısında zorlanma yaşayan bireylerde özsaygı düşük olabilir. Bu da kendine güvenin azalmasına, negatif benlik inançlarına ve sosyal ilişkilerde çekingenliğe yol açabilir.

Ergenlik Dönemi ve Kendilik Algısı

Ergenlik dönemi, fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak büyük değişimlerin yaşandığı karmaşık bir süreçtir. Bu dönemde bazı gençler, kimlik gelişiminde zorlanma, yoğun duygusal tepkiler veya ilişkilerde çatışmalar yaşayabilir.

Ergenlikte kişilik özellikleri daha belirgin hale gelir. Toplumsal baskılar, aile sorunları veya zorlu yaşam deneyimleri gençlerin baş etmesini güçleştirebilir. Ayrıca ergenlikte beyin gelişiminin devam etmesi, duygusal düzenlemede zorlanmalara neden olabilir.

Bu süreçte ailelerin gençlere anlayışlı yaklaşması, açık iletişim kurması ve güvenli bir ortam sağlaması, sağlıklı kişilik gelişimi için önemlidir.

Çocukluk Dönemi ve Kişilik Gelişimi

Çocukluk dönemi, kişilik gelişiminin temellerinin atıldığı kritik bir evredir. Aile ortamı, ebeveyn tutumları ve çocuklukta yaşanan olumlu ya da olumsuz deneyimler, kişinin ileriki yaşamını doğrudan etkileyebilir.

Çocuklukta yaşanan ihmal, çatışmalar veya travmatik olaylar, ilerleyen dönemlerde kişinin ilişkilerinde, özsaygısında ve davranış kalıplarında zorluklara yol açabilir. Bu nedenle çocukların güvenli, destekleyici ve sağlıklı bir çevrede büyümesi, kişilik gelişiminin sağlıklı ilerlemesi açısından büyük önem taşır.

Başa Çıkma Yöntemleri

Farkındalık geliştirmek: Duyguları ve düşünceleri tanımak, kabul etmek

İletişim becerilerini güçlendirmek: Açık, net ve sağlıklı iletişim kurmak

Duygusal denge çalışmaları: Nefes egzersizleri, gevşeme yöntemleri, mindfulness

Sosyal destek almak: Güvenli ilişkiler kurmak, paylaşımda bulunmak

Gerektiğinde uzman desteğinden yararlanmak: Profesyonel rehberlik, başa çıkma yollarını öğrenmeyi kolaylaştırır


Can Psikoloji Ekibi Yanınızda!


Farklı alanlarda deneyimli ekibimiz, yaşadığınız süreçte size eşlik etmek için yanınızda. Daha fazla bilgi almak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.